Page 35 - Biologia na czasie 3 - podręcznik, zakres rozszerzony
P. 35
5.4. Zaburzenia funkcjonowania układu oddechowego
Ochrona przed smogiem
bezpośrednia pośrednia
na zewnątrz w pomieszczeniach redukcja emisji zanieczyszczeń
• wdychanie powietrza • zamykanie okien, szczegól- • wymiana pieców węglo-
nosem lub noszenie masek nie w nocy wych na mniej szkodliwe
antysmogowych • używanie filtrów do oczysz- urządzenia
• rezygnowanie ze spacerów czania powietrza • ocieplanie budynków
wzdłuż ruchliwych dróg • hodowanie w domu roślin • niespalanie odpadów
• unikanie uprawiania sportu oczyszczających powietrze, w domach
przy unoszącym się smogu np. skrzydłokwiatu • korzystanie z komunikacji
miejskiej
Zatrucie tlenkiem węgla gdy odsetek hemoglobiny zmienionej w kar-
Tlenek węgla(II) – CO – zwany również cza- boksyhemoglobinę osiąga w organizmie cho-
dem, powstaje podczas spalania węgla i innych rego poziom ok. 70%. Najwięcej przypadków
paliw w niedostatecznej ilości tlenu. Tle- zatrucia czadem, w tym śmiertelnych, zdarza
nek węgla(II) jest bezbarwnym i bezwonnym się w sezonie grzewczym – zagrożenie stanowią
gazem, który nie podrażnia dróg oddechowych, wówczas wadliwe lub uszkodzone urządzenia
przez co nie można go wyczuć we wdychanym grzewcze oraz niesprawna wentylacja.
powietrzu. Wykazuje ok. 200 razy większe
powinowactwo do hemoglobiny niż tlen i łączy zapchane wadliwie brak
wentylacji
przewody
działający
się z nią trwale, tworząc karboksyhemoglobinę. kominowe kominek
Reakcja ta zachodzi niezwykle szybko i blokuje
łączenie się hemoglobiny z tlenem, co powoduje
niedotlenienie organizmu. Do objawów zatru-
cia czadem należą:
ból i zawroty głowy,
mdłości,
trudności z oddychaniem,
utrata przytomności.
W wypadku zatrucia czadem należy nie-
zwłocznie wezwać karetkę. Konieczne jest
także jak najszybsze zapewnienie choremu
dostępu do świeżego powietrza. Leczenie zatru-
cia tlenkiem węgla(II) polega na podaniu tlenu
za pośrednictwem maski lub komory tlenowej.
W sytuacji poważnego zatrucia niezbędna jest silniki spalinowe wadliwie wadliwie
działająca
działający piec
pracujące
transfuzja krwi, która zapewni choremu odpo- w zamkniętych kuchenka gazowy
wiedni poziom hemoglobiny zdolnej do trans- pomieszczeniach gazowa
portu tlenu. Do śmiertelnego zatrucia czadem Przykłady źródeł tlenku węgla(II) w gospodarstwie
w wyniku niedotlenienia dochodzi w sytuacji, domowym.
199
